Taalschool Utrecht voorbeeld voor vliegende start

Met ruim vijftig verschillende nationaliteiten is de Taalschool Utrecht nog nooit zo divers geweest. De school zorgt er in twaalf tot achttien maanden voor dat geïmmigreerde kinderen de Nederlandse taal dusdanig beheersen dat zij een leeftijdsadequate overstap kunnen maken naar het regulier onderwijs. “Uniek in Utrecht is de brede samenwerking waarmee we als stad de verantwoordelijkheid nemen om niet alleen de leerling, maar het hele nieuwkomersgezin te helpen”, aldus Jenny Olsthoorn, directeur van de Taalschool Utrecht. Olsthoorn deelt haar ervaringen en aanpak met werkgroepen in heel het land.

Elke eerste schooldag van de week maakt de Taalschool Utrecht de balans op van het aantal culturen in huis. Deze week zijn dat er precies vijftig. Ouders die bij de school aankloppen kunnen hun kinderen de maandag erop laten starten aan de vijf schooldagen per week, doordrenkt met taal. “Het mooie aan het werken met deze doelgroep is dat je in een heel korte tijd enorm het verschil maakt in het leven van mensen. Doordat we zo’n veilige plek hebben gecreëerd om te groeien en te leren, en meteen een stevig netwerk om de ouders bouwen, maken deze gezinnen de beste start van hun leven in Utrecht.”

Rust en regelmaat
Iedereen die op de Taalschool Utrecht werkt is traumasensitief geschoold, ook de conciërge, vertelt Olsthoorn. “Al onze leerlingen hebben te maken met verlies. Of het nou asielzoekers zijn of expats, elk kind heeft het eigen land, geliefde huis en misschien wel een opa of oma achtergelaten. Dat vraagt om een bepaalde aanpak. Kinderen komen met opgetrokken schouders bij ons binnen, maar ontspannen al snel door de veilige omgeving die we bieden. Bij ons kunnen kinderen zichzelf zijn. Ze zijn niet lastig. Kinderen geven aan hoe ze zich voelen aan de hand van een emotiethermometer. Er is ook een mogelijkheid om op een plek in het klaslokaal een time-in te nemen. Door onze eigen geschreven sociaal-emotioneel-lerenmethodiek leren we hen de Nederlandse basisvaardigheden aan. Praten over je emotie is iets heel Hollands. Olsthoorn weet hoe belangrijk structuur is voor de leerlingen, bijvoorbeeld in de opbouw van de schooldag. “Er heerst hier een soort jaren 50-rust. Kinderen lopen in een rijtje door de gang en de deuren van de lokalen staan open. Dat doen we om de leerlingen het gevoel te geven dat zij er altijd uit kunnen, maar ook omdat we als team met elkaar verantwoordelijk zijn voor alle kinderen.”

Spelen is universeel
Werken op een taalschool vraagt veel flexibiliteit van de medewerkers, vertelt de Taalschooldirecteur. “Het onderwijs is altijd op maat. Er zijn kinderen die al jaren niet naar school zijn geweest. In ons didactisch aanbod moeten we dus sterk differentiëren. Wat universeel is, is spelen. Kinderen zoeken ook niet alleen hun eigen cultuur op. Het is prachtig om te zien hoe een Amerikaans jongetje beste vrienden is met een jongen uit Syrië. Zo zou het overal moeten zijn. Ik geloof in de kracht van diversiteit.” Olsthoorn vervolgt: “We delen de klassen dan ook in op leeftijd en leren ze met beweegwijs letterlijk spelletjes aan. Dat maakt dat er veel meer plezier in de pauzes is en dat kinderen ook na schooltijd aansluiting vinden met kinderen in de buurt. We sporen ouders ook aan om naar een sportclub te gaan.”

Jenny Olsthoorn is trots op wat het team neerzet. Trots op de goede beoordelingen van de onderwijsinspectie en op de complimenten van het ministerie van OC&W, maar waar zij echt blij van wordt zijn de bedankbrieven van ouders aan het adres van de school, waarin zij laten weten hoe de kinderen gegroeid zijn en hoe zij als familie een tweede leven hebben kunnen opbouwen:

At Taalschool, these children not only gained knowledge and were encouraged to think critically and creatively, but they also learned to empathize, accept differences and engage in meaningful dialogue. We believe these children now have the tools to fully integrate into Dutch society without forgetting their own heritage. Educators here have fostered an environment where curiosity and respect are nurtured, and the pursuit of knowledge is driven by a desire for personal growth and social betterment. Furthermore, we are grateful to Taalschool for having, in accordance with its values and principles, provided a healthy space for a community of parents and families. Taalschool also introduced us to our new friends, fundamental in this journey, companions in the learning and development of our children and ours.

Ontschotting
“We staan als stad echt om zo’n gezin heen”, vertelt de directeur. Met de stad doelt Olsthoorn op de gemeente, de Utrechtse schoolbesturen, de International School Utrecht en het samenwerkingsverband. Gezamenlijk vormen deze partijen de werkgroep nieuwkomers die met elkaar bepaalt wat beleidsmatig nodig is. “In deze werkgroep zitten we niet met ons eigen ego. Onze kracht is dat we het grotere geheel zien. Utrecht wordt steeds internationaler, we zijn een gastvrije stad met hoge ambities op het gebied van inburgering. Met internationale bedrijven die kenniswerkers aantrekken en het openen van asielzoekerscentra heb je als stad een taak op het gebied van huisvesting, zorg en onderwijs. Dan is het zaak niet te denken vanuit het eigen bestuur of de eigen school of in scholen, maar gezamenlijk de verantwoordelijkheid te nemen om zo snel en goed mogelijk de juiste hulp te bieden. Door die ontschotting gaan we terug naar de bedoeling. En dat gebeurt in Nederland echt nog niet overal even knap. Daarom word ik regelmatig gevraagd om te komen spreken over onze aanpak, wat ik met liefde doe.”

Operatie
Afgelopen zomer heeft de Taalschool Utrecht, onderdeel van scholengroep PCOU Willibrord, driehonderd leerlingen een plek gegeven op een school in de stad. Een enorme operatie. Bijna elke school in de stad heeft wel een of meerdere kinderen verwelkomd. Bij de overstap komt het expertiseteam van de Taalschool Utrecht in beeld, dat scholen op kind-, groeps- en schoolniveau begeleidt. “We kijken wat nodig is en kunnen onze experts uitzenden naar de scholen. Het verwelkomen vraagt een flinke investering van de ontvangende school. Het duurt zo’n 5 à 7 jaar voordat een kind een nieuwe taal volledig onder de knie heeft. Het stedelijk expertiseteam, een samenwerking tussen de Taalschool Utrecht en de International School Utrecht, verzorgt met de Hogeschool Utrecht en de Marnix Academie een training tot nieuwkomersspecialisten. Dit jaar starten er ruim twintig deelnemers. Het zou geweldig zijn als elke Utrechtse school in de toekomst een nieuwkomersspecialist in huis heeft.”